दैनिक व्यायाम नगर्ने मान्छे धुम्रपान गर्ने जत्तिकै अस्वस्थ, जान्नुहाेस् कति पाइला हिड्दा भइन्छ स्वस्थ ?

Share:

एजेन्सी । बजार तथा सामाजिक सञ्जालमा दिनमा १० हजार पाइला हिड्नु स्वास्थ्यका लागि राम्रो हुने चर्चा पनि चलेको थियो । यसबारे अनुसन्धान पनि आयो ।

तर फेरि अब नयाँ बहस सुरु भएको छ कि दिनमा ४ हजार पाइला मात्र हिड्नु नै पर्याप्त हुन्छ र यसले स्वास्थ्यलाई पनि फाइदा गर्छ । एक व्यक्तिले स्वस्थ हुनको लागि दिनमा कति कदम चाल्नुपर्छ हाेला ? – १०,००० वा ५,०००। युरोपेली जर्नल अफ प्रिभेन्टिभ कार्डियोलोजीमा प्रकाशित एक अनुसन्धानका अनुसार यदि तपाईं दिनमा कम्तीमा ३९६७ पाइला हिँड्नुभयो भने कम उमेरमै मृत्युको जोखिम कम गर्न सक्नुहुन्छ।

यस अनुसन्धानमा यो पनि भनिएको छ कि २ हजार ३३७ पाइला मात्र हिड्दा मुटु रोगबाट मृत्यु हुने जोखिम पचास प्रतिशतले घटाउन सकिन्छ ।अनुसन्धानकर्ताहरुका अनुसार जति धेरै हिँड्न सकिन्छ, त्यति नै फाइदा हुन्छ । यो अनुसन्धान विश्वभर २ लाख २६ हजार मानिसमा गरिएको छ ।

अनुसन्धानका अनुसार ४ हजार पाइला पछि जति हजार पाइला हिड्ने हो, त्यसले तपाईको उमेर १५ प्रतिशतले बढाउन सक्छ । पोल्याण्डको मेडिकल युनिभर्सिटी अफ लड्ज र अमेरिकाको जोन हप्किन्स युनिभर्सिटी स्कूल अफ मेडिसिनको अनुसन्धान टोलीले संसारको जुनसुकै ठाउँमा बस्ने र जुनसुकै उमेरका भए पनि हिड्नु सबैका लागि फाइदाजनक रहेको पत्ता लगाए।

यस अनुसन्धानमा संलग्न लड्ज विश्वविद्यालयका प्रोफेसर माचे बानाचका अनुसार विश्वभर उपचारका लागि औषधिको उत्पादन बढ्दै गए पनि औषधि मात्रै उपचारको प्रभावकारी माध्यम होइन ।

उनी भन्छन्, ‘हामीले हाम्रो खानपिन, व्यायामजस्ता जीवनशैली परिवर्तनमा ध्यान दिनुपर्छ । यो हाम्रो अध्ययनको मुख्य बिन्दु हो। लामो आयु र हृदय रोगको जोखिम कम गर्ने औषधि जत्तिकै प्रभावकारी, वा त्योभन्दा पनि बढी प्रभावकारी हुनसक्छ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनको तथ्याङ्क अनुसार हरेक वर्ष विश्वभर ३.२ मिलियन मानिसहरु कुनै पनि शारीरिक गतिविधि बिना नै मर्छन् । यो विश्वभर मृत्युको चौथो ठूलो कारण हो।

बेलायतको बेडफोर्डशायर अस्पताल एनएचएस ट्रस्टका मुटुरोग विशेषज्ञ डा नरेन्द्र कुमार भन्छन्, हिड्नु सधैं हाम्रो दिनचर्याको हिस्सा भएको छ। हाम्रा बूढापाकाहरू पनि घुम्नुभयो भने स्वस्थ रहनहुन्थ्यो ।

उनी भन्छन्, ‘यस अनुसन्धानले यो कुरालाई ध्यानमा ल्याएको छ । यदि तपाइँ कुनै प्रकारको व्यायाम गर्न सक्नुहुन्न भने, कम्तिमा यति हिँड्नुहोस्। सामान्यतया यस्तो देखिएको छ कि मोटोपन भएका मानिसहरू भन्छन्! हामी कसरी यति टाढा जाने? तर यदि तपाइँ साना पाइलाहरूबाट हिँड्न सुरु गर्नुहुन्छ भने, यो अझै राम्रो हुन्छ किनभने यो एक सुरुवात हो।

लामो समयसम्म बस्दा समस्या सुरु हुने नरेन्द्र कुमार बताउँछन् । तर प्रख्यात आहारविद् तथा वन हेल्थ कम्पनीकी संस्थापक शिखा शर्माको विचार भने फरक छ । उनी भन्छिन्, ‘४ हजार पाइला निकै कम छ । बाँच्नका लागि यति मात्र पुग्छ । न्यूनतम नम्बर पास गरेजस्तो हो, तर यसबाट स्वस्थ हुनु हुन्न, बाँच्नको लागि मात्र सक्षम हुनुहुनेछ। यी पासिङ मार्क्स मात्र हुन् । यदि तपाइँ सोच्दै हुनुहुन्छ कि दिनमा ४००० पाइला हिड्दा तपाइँ धेरै फिट हुनुहुनेछ वा तपाइँको तौल कम हुनेछ भने, यो गलत हो। यसका लागि थप मेहनत गर्नुपर्नेछ ।

यूएस सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एन्ड प्रिभेन्सनले वयस्क (१८-६४ वर्षका) प्रति हप्ता कम्तिमा १५० मिनेट मध्यम-तीव्रताको शारीरिक व्यायाम वा हप्तामा ७५ मिनेटको उच्च-तीव्रताको व्यायाम, साथै हप्तामा दुई दिनको मांसपेशी प्रशिक्षण लिन सल्लाह दिन्छ।

शिखा शर्मा भन्छिन्, ‘धेरैजसो मानिस राम्रो देखिनको लागि व्यायाम गर्छन्, राम्रो महसुस गर्न होइन । हामीले हाम्रो सोचमा अलिकति परिवर्तन गर्नुपर्छ । अनुसन्धानमा, आसीन जीवनशैलीलाई क्यान्सर र हृदय रोगसँग जोडिएको छ। यसरी सोच्नुहोस् कि तपाईको निष्क्रिय जीवनशैलीले हृदय रोग जस्तै धेरै रोगहरू निम्त्याउन सक्छ। खासगरी महिलालाई धेरै पटक लाग्छ कि हामीले कस्तो मोडलिङ गर्नुपर्छ, हामी जस्तो छौं ठीक छौं। तर समयमै केही गर्न सकेनौ भने लामो समयसम्म ठीक हुँदैन । आसीन जीवनशैलीलाई धुम्रपानसँग तुलना गरिन्छ। अर्थात्, यदि तपाइँ कुनै प्रकारको व्यायाम गर्नुहुन्न भने, तपाइँ धुम्रपान गर्ने जत्तिकै खतरामा हुनुहुन्छ।’

हिड्नुको फाइदा

हिड्नुका फाइदाहरू बताउँदै डा. नरेन्द्र भन्छन्, “मानिसको बल सानातिना कुराबाट बनेको हुन्छ। कुनै पनि शारीरिक गतिविधि बिना, तपाईंको मेटाबोलिक दर घट्न थाल्छ, जसले बिस्तारै तपाईंको मांसपेशिहरु लाई असर गर्छ।

“हाम्रो स्वास्थ्यलाई असर गर्ने धेरै कारकहरू छन्। उदाहरणका लागि, हाम्रो वरपरका रंगहरूले हाम्रो स्वास्थ्यलाई असर गर्छ। घरबाहिर हिड्न जाँदा हरियाली देखिन्छ, अक्सिजन बढी मात्रामा उपलब्ध हुन्छ, यी सबै कुराले तनाव कम गर्छ । तर बाहिरको वातावरण प्रदूषित छ भने बाहिर हिँड्नबाट बच्न सकिन्छ । तर व्यायाम गर्न महत्त्वपूर्ण छ।

उनी भन्छन्, ‘हिँड्दा तपाईको रक्तचाप कम हुन्छ, मांसपेशी बलियो हुन्छ । हिड्दा तपाईको उर्जा स्तर बढ्छ। नियमित व्यायामको साथ, तपाईंको शरीरले एन्डोर्फिन, डोपामाइन र सेरोटोनिन हर्मोनहरू उत्सर्जन गर्छ जसले तपाईंको तनावको स्तर घटाउँछ।’

शरीरमा व्यायामका फाइदाहरूका बारेमा अनुसन्धानमा, यो पत्ता लागेको छ कि हिड्दा तपाईको शरीरलाई मात्र नभई तपाईको मानसिक स्वास्थ्यलाई पनि फाइदा हुन्छ। मधुमेहका रोगीका लागि हिड्नु पनि निकै फाइदाजनक हुन्छ, यसले चिनी नियन्त्रणमा राख्न मद्दत गर्छ ।

शरीरमा आहारको प्रभाव

डा. शिखा शर्मा भन्छिन्, “हाम्रो शरीरको निको पार्ने काम खाना र पेय पदार्थबाट हुन्छ। यदि हाम्रो आहार खराब छ, जस्तै यदि तपाईले धेरै फास्ट फूड खानुभयो वा चिल्लो खाना खानुभयो भने, यसको प्रभाव तपाईको शरीरमा देखिन्छ। यदि खाना ठीक छैन भने हाम्रो शरीर पराजित हुन्छ।

फ़ास्ट फ़ूड

स्वस्थ रहन कस्तो खाना खाने भन्ने प्रश्नमा डा. शिखा शर्मा भन्छिन्, ‘महिलाहरु निकै भावुक हुन्छन् । तिनीहरूको खाना धेरै हदसम्म तिनीहरूको दिमागमा निर्भर गर्दछ। के तपाईंले कहिल्यै मिठाई धेरै खानुभएको छ वा रोटी खानुभएको छ वा तपाईंले अघिल्लो दिनको बाँकी खाना खानुभएको छ। यस्तो अवस्थामा शरीरलाई आवश्यक पर्ने भिटामिन उपलब्ध हुँदैन । हेमोग्लोबिन, क्याल्सियमको कमी, भिटामिन डी, भिटामिन बी १२ को कमी महिलामा सामान्य हुन्छ। घुँडा दुख्ने, ढाड दुख्ने गुनासो छ । तपाईंले सकेसम्म फलफूल र तरकारीहरू खानुपर्छ। एक दिन २५०-३०० मिलीलिटर जैविक कच्चा तरकारीहरू खानु उपयुक्त हुन्छ। जुस बनाएर पिउँदा तपाईंलाई आवश्यक भिटामिन र मिनरल्स मिल्छ।

“हप्तामा एक दिन मात्र पानी र फलफूलमा खाएर बस्नुहोस्, यसले तपाईको भित्र गइरहेको खराब खाना हटाउँछ। रिफाइन्ड तेलको उपभोग पूर्णतया बन्द गर्नुहोस्, काँचो घनी तेल प्रयोग गर्नुहोस्। प्रशोधित खानाबाट टाढा रहनुहोस्। चामल र पीठो बाहेक, अन्नमा अन्य चीजहरू प्रयोग गर्नुहोस्। प्रशस्त पानी पिउनुहोस्, हिँड्ने र व्यायाम गर्ने दिनचर्या बनाउनुहोस्।’

तर हिड्नु सबैका लागि फाइदाजनक छ ?

डा. नरेन्द्र भन्छन्, ‘धेरैजसो मानिसलाई हिँड्दा कुनै समस्या हुँदैन भन्ने कुरामा कुनै शङ्का छैन, तर हो, हामीले यी कुरामा पनि ख्याल गर्नुपर्छ कि तपाईलाई कुनै स्वास्थ्य समस्या छ वा डाक्टरले नहिड्न सल्लाह दिनुभएको छ भने डाक्टरको सल्लाह पालन गर्नुपर्छ।

कमेन्ट गर्नुहोस्